ผ้าปักชาวเขา หรือ ผ้าชาวเขา เป็นงานฝีมือที่สร้างสรรค์ขึ้นด้วยทักษะของสตรีชาวไทยภูเขา โดยอาศัยองค์ความรู้ ภูมิปัญญา การฝึกฝน เรียนรู้ และถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษต่อกันมาหลายร้อยปี ผ้าชาวเขา จึงเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงเอกลักษณ์ วิถีชีวิต ขนบ ธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม ที่แตกต่างกันไปในแต่ละชาติพันธุ์ได้อย่างชัดเจน

เอกลักษณ์แห่งลวดลาย และสีสันที่ ปรากฏ บนผืนผ้า ทั้งรูปแบบของการปัก การเย็บ และการตกแต่งด้วยวัสดุต่างๆ ที่แตกต่างกันไป ยังแสดงให้เห็นถึงความงดงาม ละเอียดอ่อน ประณีต รวมทั้งความคิดสร้างสรรค์ ในการออกแบบลวดลายลักษณะต่างๆ ที่มีการผสมผสานกัน ระหว่างลวดลายโบราณที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ และลวดลายที่เกิดจากการประยุกต์ และพัฒนาลวดลายตามจินตนาการของผู้สร้างสรรค์ได้อย่างมีสุนทรีย์ ลักษณะผ้าชาวเขา หรือลวดลายผ้าปักชาวเขาจึงถือเป็นงานศิลปหัตถกรรมที่สะท้อนให้เห็นถึง ทักษะ ฝีมือ ความเชี่ยวชาญ และความงดงามแห่งศิลปะลวดลาย บนผืนผ้า เอกลักษณ์ลวดลาย หรือลวดลายเชิงสัญลักษณ์ ที่มีนัยยะปรากฎบนผืนผ้านั้นๆ

การสร้างสรรค์ลวดลายบนผืนผ้าของกลุ่มชาวไทยภูเขา มักมีที่มาจากการสังเกต เลียนแบบ หรือจินตนาการขึ้น จากธรรมชาติ หรือ สิ่งแวดล้อมรอบตัว ซึ่งผืนผ้าหนึ่งผืนอาจประกอบไปด้วยลวดลายหลายๆ ลวดลาย ที่แตกต่างกัน สร้างความงดงาม ตระการตา ให้แก่ผู้พบเห็นได้อย่างน่าอัศจรรย์